Akkoord vol ‘ambitie’ toont vooral wantrouwen

Vlaanderen staat sterk, we scheren hoge toppen, we stralen. Dat is de teneur van het Vlaamse regeerakkoord. Toch heeft de Vlaming weinig reden tot juichen, menen de Socialistische Mutualiteiten. “Dit regeerakkoord lost de problemen van de gewone Vlaming niet op, integendeel.” Het ziekenfonds ziet hoge aspiraties maar niet het beleid of de centen om die waar te maken: “veel beloven” in plaats van “veelbelovend”, en vooral véél wantrouwen. “Wat de regering met één hand geeft aan urgente noden in de sector, neemt ze met de andere hand terug.”

Veel ambitie, weinig daadkracht

Vlaanderen maakt zich op voor nog eens 5 jaar Zweeds (en zweten) onder minister-president Jan Jambon. De Socialistische Mutualiteiten, het 2de grootste ziekenfonds van ons land, namen het regeerakkoord van 300 bladzijden onder de loep: wat is Jambon I van plan met de gezondheid en het welzijn van de Vlaming?

Paul Callewaert, algemeen secretaris van de Socialistische Mutualiteiten, is niet onder de indruk. “Het woord ‘ambitie’ valt 78 keer in het regeerakkoord. Deze Vlaamse regering denkt dat ze de lat hoog legt voor zichzelf, maar het is duidelijk dat mooie woorden een harde realiteit moeten verbloemen. Wij merken een soort spreidstand, een constant schizofrene houding in het regeerakkoord. Voor elke ambitie staat er een bijhorend cententekort in de weg.”

Callewaert: “We hebben dringend nood aan extra investeringen in welzijn en zorg. Maar wat zien we? De regering geeft 550 miljoen euro – wat veel te weinig is om de noden op te lossen – maar neemt dat geld met de andere hand terug. Ze snoeit in werkingsmiddelen van zorgkassen, in subsidies van organisaties, in het personeel van de Vlaamse overheid, in mobiliteitshulpmiddelen of nog in de gezinszorg. En dan wil ze de Vlaming laten geloven dat ze gaat voor een warm, zorgzaam en solidair Vlaanderen? Dat is volksverlakkerij.”

“Wachtlijsten in de zorg blijven”

Ambities en budgetten staan in dit akkoord lijnrecht tegenover elkaar, meent het ziekenfonds. De wachtlijsten in de zorg voor mensen met een handicap zijn tekenend. De regering-Jambon wil die wegwerken met 270 miljoen euro extra. Nochtans rekende het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) uit dat er 1,6 miljard euro nodig is om de wachtlijsten weg te werken.Het is duidelijk. De sectoren moeten hun eigen investeringen eerst besparen. Een put vullen door een andere te graven. De ontevredenheid, frustraties en achterstand gaan zich verplaatsen, niet oplossen.

“Met 200 miljoen euro kan je de wachtlijsten stabiliseren tegen 2024, maar dan staan er over 5 jaar nog altijd 20.000 mensen in de kou. Zelfs als deze regering zich beperkt tot het wegwerken van de wachtlijsten voor de 1ste prioriteitengroep, dan schiet ze nog 390 miljoen tekort,” aldus Callewaert.

“Waarom niet zelf investeren in gezondheid?”

Nog een domein waar men de lat schijnbaar hoog legt: gezondheidspreventie. “De Vlaamse regering wil gezond leven goedkoper maken. Daar staan wij als ziekenfonds natuurlijk volledig achter,” zegt Paul Callewaert. “Maar als puntje bij paaltje komt ontbreekt het deze regering aan daadkracht. Een gezonde leefomgeving is deel van de oplossing, geeft de regering zelf aan, maar een doeltreffend en ambitieus beleid op het vlak van ruimte, mobiliteit en klimaat zit er niet in voor Vlaanderen.”

Het ziekenfonds mist ook een kritische reflectie van de persoonsvolgende financiering, waarbij de Vlamingen een rugzakje krijgen en dan zelf zorg moet regelen. “Dat heeft een aantal positieve elementen, zoals meer vrijheid en regie voor de Vlaming, maar men negeert de negatieve effecten. Wat als je individueel budget niet volstaat, bijvoorbeeld omdat je partner die voor je zorgde plots overlijdt? Wat met de solidariteit tussen de Vlamingen? De zoektocht naar de juiste zorg en de juiste besteding van de middelen is trouwens niet voor iedereen even evident.”

“Overtuigd van hun eigen misplaatste superioriteit laten de Vlaamse ministers alle mogelijke samenwerkingen met de federale regering links liggen”, voegt Callewaert eraan toe. “We lezen dat Vlaanderen zijn bevoegdheden maximaal wil invullen, maar voor de uitbouw van bijvoorbeeld de eerstelijnspsychologische hulp stuurt Jambon de burger van het kastje naar de muur. Waarom niet zelf investeren in de noden van de Vlamingen?”

Wantrouwen voor het middenveld

Als Paul Callewaert één woord moet kiezen om het akkoord te omschrijven, is het ‘wantrouwen’. “Een ongelofelijk wantrouwen tegenover nieuwkomers, maar ook tegenover al wie ziek, werkloos of zelfs arm is. Mensen moeten waar wat meer ‘zelfredzaam’ worden, en dan verdwijnt armoede wel vanzelf? Onzin natuurlijk.”

Maar de aanval is duidelijk ook geopend op diegene die voor dezen de spreekbuis zijn en hen een stem geven en opkomen voor de belangen van de bevolking, op het middenveld. “De nieuwe Vlaamse regering heeft het niet begrepen op de middenveldorganisaties. Ze legt besparingen op, zet aan tot fusies en reorganisaties of schaft zelfs botweg af.”

Ook het ziekenfonds lijkt onder vuur te liggen. De fusie van de zorgkassen lag voor de septemberverklaring op tafel, maar werd uiteindelijk niet in het akkoord opgenomen. Wel wordt er fors bespaard op de werking: 3,8 miljoen euro. De zorgkassen van de verschillende mutualiteiten hebben de afgelopen jaren een cruciale rol gespeeld in de uitvoering van de 6de staatshervorming en voor continuïteit gezorgd, zegt Paul Callewaert. “Toen er bij de overheid zelfs niemand de telefoon opnam, bleven wij onze leden geduldig te woord staan. Dankzij onze ervaring met de ziekteverzekering en onze sterkte als ledenbeweging vormen wij hét loket bij uitstek om vragen van burgers over zorg en gezondheid te beantwoorden. De Vlaamse regering lijkt te denken dat je de hele sector kan automatiseren, maar ze vergeet hoeveel menselijk maatwerk en kwaliteitschecks erbij komen kijken.”

Eenzelfde verhaal in de welzijnssector. Daar wil Jambon een belangrijkere rol toekennen aan privéspelers en de lokale besturen. “Krijgen de gemeenten daar voldoende tijd en middelen voor? En wordt er voldoende rekening gehouden met de kracht van de vele andere actoren, die ook op lokaal vlak een meerwaarde hebben?” Paul Callewaert: “In de hele discussie over een Vlaamse canon zijn de regeringspartijen één belangrijk element uit het oog verloren: onze rijke traditie van solidariteit en democratie van onderuit.”

Oplossingen willen de mensen. Oplossingen?

“Dit regeerakkoord lost de verwachtingen niet in”, besluit men bij de Socialistische Mutualiteiten. “Geen geld, geen helderheid en al helemaal geen ‘excellentie’. Dit regeerakkoord lost de problemen van de gewone Vlaming niet op. Het is nog maar de vraag wie hier beter van wordt.” Los van de inhoud van het regeerakkoord laakt het ziekenfonds de budgettaire vaagheid. “Alles hangt af van de financiering, de timing, de concrete uitwerking. Wat zijn we met 300 bladzijden vol ambitie en excellentie als het budgettair kader uiteindelijk zwaar ontoereikend blijkt te zijn?” vraagt Callewaert zich af. “Hopelijk is het wantrouwen niet te groot en durft men de vele ervaringsexperts in het middenveld nog te betrekken bij de concrete uitwerking hiervan.”

Perscontact: Katrien De Weirdt – Woordvoerster

T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E katrien.deweirdt@socmut.be