Robotchirurgie voor prostaatverwijdering: innovatief, duur en niet altijd beter
Is robotchirurgie voor radicale prostatectomie zijn kostprijs waard?
Robot-geassisteerde chirurgie voor prostaatverwijdering is al jaren ingeburgerd in ons land. Ondanks de pijlsnelle stijging van het gebruik ervan zijn de resultaten voor de patiënt niet altijd beter. Dat blijkt uit een studie van het ziekenfonds Solidaris, die de gevolgen op korte en middellange termijn analyseerde. “Een meer rationele aanpak en een aangepaste financiering zijn meer dan aangewezen”, zegt algemeen secretaris Paul Callewaert.
Nergens meer robotsystemen dan in Vlaanderen
België behoort bij de koplopers in Europa wat het aantal systemen voor robotchirurgie per inwoner betreft. In de data van Solidaris zijn er al minstens 40 systemen voor robotchirurgie terug te vinden in België. Dat zijn er ongeveer even veel als in Nederland1, dat toch de helft méér inwoners heeft. Ook in Duitsland2 en Frankrijk3 zijn er minder chirurgische robots per inwoner. De chirurgische robots staan ook niet mooi verdeeld over het land. Uit de verdeling van de robotsystemen binnen België, gebaseerd op ingrepen bij leden van Solidaris, blijkt duidelijk dat ze vooral in Vlaamse en Brusselse ziekenhuizen staan.
Solidaris vergelijkt soorten ingrepen prostaatverwijdering
Uit een vergelijkende analyse bij 4883 leden van ziekenfonds Solidaris die een klassieke open ingreep, een kijkoperatie (laparoscopie) zonder robot of een kijkoperatie mét robot ondergingen, blijkt dat de robot-geassisteerde ingrepen een kortere ligduur en iets minder bloedverlies kennen dan klassieke open ingrepen. Vergelijkt men de kijkoperatie zonder robotchirurgie met de kijkoperatie met robotchirurgie dan zijn die verschillen kleiner voor de ligduur en minimaal voor bloedverlies. Patiënten die een robot-geassisteerde ingreep ondergingen doen meer beroep op het incontinentieforfait. Uit de vergelijking blijkt ook dat de robot-geassisteerde ingreep de ziekteverzekering én de patiënt meer kost.
Is robotchirurgie – duurder voor patiënt en maatschappij – een meerwaarde?
De gemiddelde kostprijs voor een robot-geassisteerde kijkoperatie komt op 5585 euro per verblijf, terwijl dit voor de kijkoperatie zonder robot en de open ingreep op respectievelijk 4600 euro en 3891 euro uitkomt. In sommige ziekenhuizen loopt de kost voor een robot-geassisteerde ingreep op tot 11.467 euro. Sinds 2016 is een tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering voor het gebruik van de robot voorzien. Toch valt de kost – zowel voor de ziekteverzekering als voor de patiënt – meestal een pak duurder uit. “Meer betalen voor een technologie die uiteindelijk niet beter scoort, valt niet te rijmen met efficiënt beheer”, aldus Paul Callewaert.
Schoolvoorbeeld van forfaitaire financiering
Het socialistisch ziekenfonds benadrukt dat het helemaal niet tegen robotchirurgie is. Wel voor rationeel gebruik van innovatieve technologieën. Zo is het belangrijk om nieuwe technieken steeds te evalueren op het vlak van kwaliteit en prijszetting.
Callewaert: “Elk ziekenhuis zijn robot, dat kan niet de standaard zijn. Er is nood aan een sterke programmatie van robotsystemen in functie van de noden van de bevolking en in functie van voldoende hoge volumes aan chirurgie om de hoge aankoop- en onderhoudskosten te kunnen verantwoorden. Wij hebben geen nood aan dure technologie die het grootste deel van de tijd werkloos aan de kant blijft.”
“Gezien de meerwaarde voor de patiënt op het vlak van gezondheidswinst van robot-geassisteerde laparoscopie onvoldoende is aangetoond, moet de ziekteverzekering hiervoor ook niet meer betalen”, vindt Paul Callewaert. “Dit is een schoolvoorbeeld waar forfaitaire en uniforme financiering, ongeacht de techniek die gebruikt wordt, het verschil kan maken. Dat kan volgens onze berekening 3 miljoen euro opleveren die voor andere zorgen kunnen ingezet worden.”
Ook kennis klassieke chirurgie borgen
Robotchirurgie voor prostaatverwijdering is sterk ingeburgerd. Negentig procent van alle prostaatverwijderingen gebeurt vandaag met de robot. Solidaris vraagt zich af of er nog voldoende ervaring is met technieken zonder robot. Heeft de patiënt die alleen via een open operatie geholpen kan worden, nog voldoende kwaliteitsgaranties? De kwaliteit van zorg staat voorop, vindt Solidaris, en daarvoor is het noodzakelijk dat artsen in opleiding naast de robot-geassisteerde technieken ook voldoende expertise opbouwen in andere, vaak meer klassieke technieken.
“Tot slot moet de patiënt terdege geïnformeerd worden over de voor- en nadelen van elke techniek en over de kostprijs zodat deze op een bewuste manier een keuze kan maken”, besluit Callewaert.
Download het persbericht (.pdf)
Lees het volledige onderzoeksrapport (.pdf)
Perscontact
Katrien De Weirdt | Woordvoerster Solidaris
G 0470 27 58 79 | E pers@solidaris.be