1 op 3 jongvolwassenen ervaart hoge prestatiedruk

30 procent van de jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar ervaart problematische prestatiedruk. Ze voelen de druk vooral op school en in hun sociale leven. Dat blijkt uit een enquête van de Socialistische Mutualiteiten. Bovendien kampt 1 op 10 met een problematische ‘fear of missing out’ of met een ongezonde omgang met sociale media.
Alarmerend is dat 6 op de 10 jongeren aangeeft veel klachten te ervaren, wat hoger ligt dan wat volwassenen rapporteren. Jongeren met perfectionistische kenmerken zijn gevoeliger voor al deze problemen.
“Jongeren zijn de voelsprieten van de toekomst,” stelt Paul Callewaert, algemeen secretaris van de Socialistische Mutualiteiten. “We moeten met hun signalen rekening houden en kijken hoe we hier als samenleving een antwoord op kunnen bieden.”

“Het is oké om jezelf te zijn”

Onder de noemer #ikbenik voeren de Socialistische Mutualiteiten 3 jaar campagne rond geestelijk welbevinden. Met de slogan ‘Ik ben ik, gewoon mezelf’ wil het ziekenfonds vertellen dat het oké is om jezelf te zijn. Je hoeft niet (altijd) te voldoen aan de idealen die de samenleving je oplegt en die je jezelf oplegt. Jezelf aanvaarden en de lat niet onrealistisch hoog leggen, dat is belangrijk.

In het kader van de campagne laat het ziekenfonds ook zijn leden aan het woord. Vorig jaar ondervroeg het ziekenfonds bijna 5 000 personen naar stress. De resultaten waren weinig opbeurend. Een kwart van de respondenten worstelde met problematische stress.

Dit jaar geven de Socialistische Mutualiteiten extra aandacht aan jongvolwassenen (18 tot 25 jaar). Met een vragenlijst peilden ze naar de mate waarin zij prestatiedruk ervaren, en van waar die druk komt. Verder ging men na hoe ze omgaan met sociale media en met de enorme hoeveelheid aan keuze die de hedendaagse maatschappij aanbiedt. Tot slot vroeg men de jongeren welke klachten ze hebben en hoe ze de toekomst zien.

Hoge prestatiedruk, vooral op school en in het sociaal leven

1065 jongeren vulden de online enquête in. De antwoorden tonen aan dat Vlaamse jongeren veel prestatiedruk ervaren. Ze voelen dit vooral op school (91 %) en, opvallend, in hun sociaal leven (64 %). Maar ook op het werk (58 %), thuis (56 %) en zelfs bij sport (30 %) ervaren jongeren druk om te presteren. Die druk komt vaak vanuit de jongere zelf (35 %), vanuit de maatschappij (30 %) of de ouders (21 %).

Alarmerend is dat 12 procent van de jongeren veel prestatiedruk ervaart op al deze domeinen. 70 procent van de jongeren geeft ook aan dat de druk toeneemt, en de overgrote meerderheid (70 %) ondervindt hier last van. “Op basis van een schaal die peilt naar de ernst van de prestatiedruk, kunnen we concluderen dat bij 30 procent van de jongeren sprake is van hoge prestatiedruk,” schrijven de onderzoekers.

FOMO en sociale media

“We zien dat jongeren het lastig vinden als hun vrienden iets leuks doen, zonder dat ze er zelf bij kunnen zijn (61 %). Ze vergelijken hun leven ook met dat van anderen: 40 procent vraagt zich af of ze niet te veel bezig zijn met wat anderen doen, 37 procent is bang dat het leven van hun vrienden interessanter is en 29 procent wil ook op vakantie weten wat de vrienden ondertussen aan het doen zijn. Als we deze antwoorden combineren, kunnen we concluderen dat 1 op de 10 jongeren last heeft van ernstige fear of missing out (FOMO).”

Uit recent onderzoek blijkt een sterk verband tussen FOMO en het gebruik van sociale media: jongeren die vaker last hebben van FOMO gebruiken meer en vaker sociale media, en hun gebruik is vaker problematisch. “Uit onze enquête leren we dat bij 10 procent van de jongeren sociale media een ongezond grote rol in hun dagelijks functioneren speelt”, vullen de onderzoekers aan.

Jongeren rapporteren veel klachten

“Onrustwekkend is dat jongeren veel klachten rapporteren. Ze ervaren vooral vermoeidheid (85 %), piekeren (66 %) en lichamelijke klachten (64 %). Maar ook slaapproblemen, prikkelbaarheid en concentratieproblemen duiken vaak op. De helft van de jongeren rapporteert somberheid en ruim 1/3 spreekt van angstklachten: toch serieuze signalen die een voorbode kunnen zijn van ernstigere problemen.”

“Niet minder dan 58 % van de jongeren duidde 6 of meer klachten aan. Dat is een pak hoger dan in onze enquête vorig jaar waarbij we alle leeftijdsgroepen bevroegen naar stress. Toen gaf 4 op de 10 respondenten aan last te hebben van meerdere klachten”, schrijven de onderzoekers. Paul Callewaert: “Dit zijn beangstigende resultaten. Jongeren zouden optimistisch en zorgeloos moeten kunnen zijn, maar de realiteit is anders.”

Het ziekenfonds vroeg de jongeren ook op welke manier zij de toekomst zien. De meerderheid (55 %) kijkt positief naar de toekomst, maar toch 1 op de 5 jongeren ziet de toekomst eerder negatief.

Perfectionisme als rode draad

Perfectionisme is duidelijk een trigger in dit hele verhaal. Ongeveer 40 procent van de respondenten valt in de categorie ‘perfectionist’. In de algemene bevraging vorig jaar was dat maar 23 procent.

47 procent van de perfectionisten ervaren prestatiedruk, tegenover 25 procent van de gezonde strevers en 15 procent van de niet-perfectionisten.
17 procent heeft last van ernstige FOMO. Niet-perfectionisten en gezonde strevers rapporteren dit veel minder FOMO (respectievelijk 4 % en 8 %).
Perfectionisten hebben meer last van psychische en lichamelijke klachten: 75 procent van de jongeren met perfectionistische trekken duidt 6 of meer klachten aan, tegenover 48 procent van de gezonde strevers en 43 procent van de niet-perfectionisten.
Jongeren die de toekomst negatiever zien, zijn vaker ook meer perfectionistisch ingesteld.

Paul Callewaert: “We moeten dit signaal ernstig nemen. Hoe richten we onze samenleving beter in zodat jongeren minder negatieve prestatiedruk ervaren, minder klachten rapporteren en positiever naar de toekomst kijken? Hoe zorgen we ervoor dat ze een goed zelfbeeld hebben los van sociale media en het leven van anderen? Hoe vermijden we dat deze jongeren de volwassenheid starten en op de arbeidsmarkt komen met al veel kiemen van oververmoeidheid in zich?” Hij roept op tot een tolerante samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn, inclusief imperfecties.

Soap mee

De Socialistische Mutualiteiten willen in het kader van de campagne #ikbenik over geestelijke gezondheid bewustzijn creëren voor zaken waar jongeren mee omgaan in het dagelijkse leven. Met een Instagramsoap wordt zo ingezoomd op keuzestress, prestatiedruk en FOMO. Het ziekenfonds geeft handige tips en uitdagingen waar jongeren direct mee aan de slag kunnen om hun mentaal welzijn een boost te geven. Bekijk de volledige soap op gewoonmezelf.be.

Zelfhulptips

Is prestatiedruk voor jou herkenbaar? Deze 3 tips je verder op weg kunnen helpen

Stap uit de competitie
Probeer je leeftijdsgenoten niet voorbij te streven in hun prestaties op het vlak van school, werk of een bruisend sociaal leven. Stel je eigen doelen en maak je eigen regels, niet op basis van wat anderen verwachten, maar op basis van wat jij zelf écht belangrijk vindt.

Druk op de pauzeknop
Door je feed scrollen terwijl je ook een koffietje drinkt of zit te netflixen. Herkenbaar? Dat is helemaal niet zo ontspannend als je misschien denkt. Geef je hersenen ook eens rust en ontdek de kunst van verveling en echt eens even niks doen.

Wees mild voor jezelf
Voor anderen ben je waarschijnlijk heel wat milder dan voor jezelf. Waarom leggen we de lat voor onszelf altijd net ietsje hoger? Wees net zo aardig voor jezelf als je voor een vriend en vriendin zou zijn.

Perscontact
Katrien De Weirdt | Woordvoerster
T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E katrien.deweirdt@socmut.be