Ereloonsupplementen in Vlaamse ziekenhuizen stijgen met 6 % op jaar tijd

Patiënten betalen voor het gebruikt materiaal bij een knieprothese ruim 557 euro uit eigen zak, ongeacht of ze recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming of niet. Ongeacht of ze voor een meerpersoonskamer kiezen of niet. Niemand kan deze hoge factuur vermijden. Dat blijkt uit de jaarlijkse ziekenhuisbarometer van het Socialistisch Ziekenfonds. Uit de cijfers blijkt voorts dat de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers aan een hoog ritme blijven stijgen: +4 % op een jaar tijd, in Vlaanderen gaat het zelfs om +6 %. Opvallend is dat het aandeel leden dat voor een eenpersoonskamer kiest sterk verschilt tussen ziekenhuizen.
Het Socialistisch Ziekenfonds legde de loep over 529 345 ziekenhuisfacturen van zijn leden in 2017. Het ging na wat de leden gemiddeld uit eigen zak betalen, en analyseerde de kosten bij een knieprothese..

Hoge ereloonsupplementen in eenpersoonskamers

Een ziekenhuisopname kan duur uitvallen voor een patiënt. Het zijn vooral kamer- en ereloonsupplementen die de factuur hoog doen oplopen. In twee- en meerpersoonskamers werden deze supplementen in 2013 volledig afgeschaft, met positief gevolg voor de patiënt.
Dit verbod probeert men via andere wegen te omzeilen, onder meer door een fors prijskaartje te hangen aan een eenpersoonskamer. Een patiënt betaalt gemiddeld 1798 euro voor een verblijf in een eenpersoonskamer, dat is 7,5 keer zoveel als in een twee- of meerpersoonskamer. In een eenpersoonskamer bestaat de factuur voor 66 % uit ereloonsupplementen. Ten opzichte van 2016 stijgt het gemiddelde ereloonsupplement met 4 %, in Vlaanderen bedraagt de toename zelfs 6 %.

In Vlaanderen laten de ziekenhuizen het gehanteerde maximum van 100 % aan ereloonsupplementen steeds vaker los. Enkel in de provincie West-Vlaanderen betaalt men gemiddeld minder, 99 % tegenover 97 % in 2016. In Limburg betaalde je in 2016 gemiddeld 94 % aan ereloonsupplementen, ondertussen is dat 107%.

Over heel Vlaanderen bekeken neemt het gemiddelde ereloonsupplement toe van 114 % in 2016 tot 118 % in 2017. In Wallonië gaat men van 172 % naar 176 %. In Brussel lijkt men stilaan de limiet bereikt te hebben, men blijft er echter werken met een gemiddeld ereloonsupplement van meer dan 200 %. Een patiënt betaalt er dus nog steeds een driedubbel ereloon.

De kans dat je op een eenpersoonskamer terecht komt varieert sterk per ziekenhuis. Het aantal opnames op een eenpersoonskamer varieert van 3 tot 48 %. Er is geen link tussen het aandeel opnames in eenpersoonskamers in een ziekenhuis en het gemiddeld gevraagd ereloonsupplement. Opvallend is dat 3 Vlaamse ziekenhuizen voorkomen in de top 5 van ziekenhuizen waarin je het vaakst op een eenpersoonskamer terechtkomt.

6 van de 10 Vlaamse ziekenhuizen die de hoogste ereloonsupplementen aanrekenen aan onze leden liggen in de provincie Antwerpen. Enkel West-Vlaanderen ontbreekt in deze top 10.

Het ereloonsupplement, noodzakelijk in financieel barre tijden?

Ziekenhuizen halen vaak aan dat ereloonsupplementen nu eenmaal nodig zijn om te overleven in tijden van besparing. Wij stelden echter vast dat er geen verband is tussen de financiële resultaten van een ziekenhuis en het gehanteerde supplementenbeleid:

• Onder de ziekenhuizen die hoge ereloonsupplementen aanrekenen zijn er zowel ziekenhuizen die winst maken als ziekenhuizen die met verlies draaien. Hetzelfde is van toepassing op ziekenhuizen met lage ereloonsupplementen. Ook daar zien we instellingen met winst en verlies. Van de 10 Vlaamse ziekenhuizen met de hoogste winst zijn er vier ziekenhuizen die minder dan 100 % aan supplementen aanrekenen. Tezelfdertijd zijn er van de 10 ziekenhuizen met het grootste verlies 4 die meer dan 100 % aan supplementen aanrekenen.
• Onder de ziekenhuizen met veel opnames op een eenpersoonskamer zijn er die winst boeken terwijl anderen verlies draaien. Het beeld van ziekenhuizen met weinig opnames op een eenpersoonskamer is identiek. Van de 10 Vlaamse ziekenhuizen met de meeste opnames in eenpersoonskamers zijn er 7 met winst. Van de 10 ziekenhuizen met de minste opnames in eenpersoonskamers zijn het er ook 6.

De argumentatie dat supplementen nodig zijn om te overleven is niet langer houdbaar. Wij roepen daarom ziekenhuizen en artsen op tot volledige transparantie omtrent de inning en verdeling van de ereloonsupplementen.

Materiaalkosten lopen hoog open verschillen sterk per ziekenhuis

De ereloonsupplementen zijn de jongste jaren goed in kaart gebracht. Dat is veel minder het geval voor de materiaalkosten, die onterecht onderbelicht blijven. De materiaalkosten vormen een relatief klein bedrag op de gemiddelde factuur over alle ziekenhuisopnames heen (63 euro). Maar bij specifieke ingrepen lopen deze kosten op, zoals onze analyse van de knieprotheses aantoont.

Wie als patiënt in ons land een knieprothese ondergaat betaalt daarvoor gemiddeld 1589 euro. Van deze factuur gaat 557 euro of 35 % naar materiaalkosten. Voor een gewoon gerechtigde komt dit neer op bijna één derde van de factuur, voor iemand met recht op verhoogde tegemoetkoming is dat al meer dan de helft.

Daarnaast valt op dat deze prijs sterk varieert tussen de ziekenhuizen. Dit gaat van 386 euro tot 726 euro, oftewel een meerprijs van 88 %. Een onderzoek naar het waarom van deze verschillen is dringend nodig. Uit onze analyse blijkt alvast dat de leeftijd en het aantal componenten van het materiaal geen rol spelen in de prijsverschillen. Mogelijk gaat het hoofdzakelijk om de keuze voor een bepaald goedkoper of duurder materiaal door de arts.

De knieprothese wordt volgend jaar ingebed in de laagvariabele zorg. Deze hervorming beperkt zich echter tot de erelonen, de materiaalkosten worden daarin niet meegenomen. Ook beperkt de hervorming zich algemeen tot de kosten voor de ziekteverzekering, en doet ze niets aan de grote verschillen in supplementen. De kostprijsverschillen zullen bij de knieprothese dus groot blijven. Het terugdringen ervan zou nochtans ruimte vrijmaken voor een betere terugbetaling van het materiaal voor patiënten met recht op verhoogde tegemoetkoming. Wij roepen de Minister dan ook op hier dringend werk van te maken.

Aanbevelingen voor patiënten

• Het Socialistisch Ziekenfonds roept zijn leden op zich goed te informeren om een financieel verstandige keuze te maken bij ziekenhuisopname:
• De keuze voor een twee- of meerpersoonskamer is de veiligste. In deze kamertypes mogen artsen en ziekenhuizen geen ereloon- of kamersupplementen aanrekenen.
• Win informatie in over de dekking van je hospitalisatieverzekering. Bekijk welke maximumplafonds voor ereloonsupplementen gehanteerd worden.
• Vraag een schatting van de kostprijs vóór je opname in het ziekenhuis. Vergelijk indien mogelijk met andere ziekenhuizen in de buurt.
• Vraag aan je arts hoeveel de kostprijs van het materiaal zal bedragen. Bekijk of er alternatieven mogelijk zijn in hetzelfde of een ander ziekenhuis.
• Lees aandachtig het opnameformulier van het ziekenhuis, en aarzel niet om bijkomende vragen te stellen.
• Meld je opname vooraf aan het ziekenfonds op www.meldjeopname.be. Zo trek je met een gerust hart naar het ziekenhuis en kan je je volledig focussen op je herstel.

Onthoud:

• Vooraf informatie inwinnen wordt steeds belangrijker om een financieel verstandige keuze te kunnen maken. Het Socialistisch Ziekenfonds biedt op zijn website een handige zoekmodule aan, waar patiënten voor 16 veelvoorkomende ingrepen kunnen opzoeken wat de gemiddelde factuur is in verschillende ziekenhuizen, voor verschillende kamertypes. Je vindt deze zoekmodule op www.socmut.be/kost-ingreep. De module werd geactualiseerd op basis van de gegevens van 2015, 2016 en 2017.
• Als ziekenfonds ijveren wij voor tariefzekerheid en –transparantie, ongeacht of een ingreep nu uitgevoerd wordt in een een- of tweepersoonskamer, bij een traditionele ziekenhuisopname of in een private praktijk buiten het ziekenhuis.
• Hospitalisatieverzekerin: Veel patiënten gaan ervan uit dat een hospitalisatieverzekering hen beschermt tegen hoge ereloonsupplementen in een eenpersoonskamer. Hospitalisatieverzekeringen vergoeden echter vaak maar ereloonsupplementen tot een bepaald percentage. Het kan dus zijn dat het ziekenhuis ereloonsupplementen aan 300 % aanrekent, terwijl de verzekering van de patiënt maar ereloonsupplementen aan 100 % van de officiële tarieven terugbetaalt. De overige 200 % dient de patiënt dan uit eigen zak te betalen.

Standpunt van het ziekenfonds

Het Socialistisch Ziekenfonds dringt aan op:

• het recht van de patiënt om voorafgaand aan de opname informatie te krijgen over de kosten verbonden aan het verblijf en de ingreep, een offerte als het ware
• een engagement van het ziekenhuis over het bedrag van de te factureren ereloonsupplementen, zodat er geen miseriesupplementen aangerekend kunnen worden bij complicaties
• een gezondheidszorg zonder ereloonsupplementen, dit zou de patiënt een veel betere bescherming geven, ongeacht of deze een hospitalisatieverzekering heeft. Of een patiënt nu in een één- of tweepersoonskamer ligt, de inspanning van de arts is exact dezelfde.
• het doorzetten van de noodzakelijke hervorming van de ziekenhuisfinanciering, voor een zorg zonder ereloonsupplementen, een meer eerlijke honorariaverdeling onder alle artsen en evenwichtige materiaalkosten. Het Socialistisch Ziekenfonds werkte eerder een budgetneutraal voorstel uit voor een ziekenhuisopname zonder supplementen (zie hier).
• het verkleinen van de variatie aan materiaalkosten, de invoering van een materiaalforfait en daaraan gekoppeld een verlaging van de kostprijs voor patiënten met recht op verhoogde tegemoetkoming
• het onderwerpen van ambulante praktijken aan dezelfde voorwaarden als die voor de algemene ziekenhuizen en een herinvestering van eventuele winsten in de gezondheidszorg.

Wil je het volledige onderzoek bekijken, klik dan hier.

Perscontact:
Katrien De Weirdt | Woordvoerster
T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E katrien.deweirdt@socmut.be