Transparantie geneesmiddelenprijs dringend nodig

Test Aankoop, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld, het Vlaams Patiëntenplatform, la Ligue des Usagers des Services de Santé, … dringen erop aan dat België zijn steun toezegt aan een internationale resolutie die transparantie wil verbeteren in het domein van geneesmiddelen. Deze resolutie werd ingediend op intitiatief van Italië bij de Algemene Vergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het Socialistisch Ziekenfonds steunt deze eis. 

Een resolutie voor meer transparantie

Wereldwijd leggen buitensporige prijzen voor geneesmiddelen een beslag op de gezondheidszorg. Dit brengt de toegang van patiënten tot de behandeling die ze nodig hebben in het gedrang. Ook in ons land werden patiënten met onder andere hepatitis C en CTX de voorbije jaren hun behandeling ontzegd nadat er exuberante prijzen voor werden gevraagd. Voor nieuwe kankerbehandelingen die binnenkort beschikbaar kunnen worden wordt meer dan 300.000 euro per patiënt gevraagd. Tegelijk dreigt het Belgische geneesmiddelenbudget dit jaar een tekort van 500 miljoen euro op te lopen wat de financiële houdbaarheid van het gezondheidssysteem ondermijnt. Door de transparantie in de geneesmiddelensector te vergroten kunnen overheden beter geïnformeerd over prijzen onderhandelen en over de terugbetaling van geneesmiddelen beslissen.

De Algemene Vergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie vindt plaats van 20 tot 28 mei. Alle landen bespreken er jaarlijks samen het te voeren beleid. De deelnemende landen zullen er een resolutie ingediend en gesteund door onder meer Italië, Spanje en Portugal bespreken. De voorgestelde maatregelen situeren zich op drie domeinen: klinische studies, de kost voor onderzoek en ontwikkeling, en de prijzen die overheden betalen voor geneesmiddelen. Test Aankoop, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld, het Vlaams Patiëntenplatform, la Ligue des Usagers des Services de Santé, … sporen België aan om deze resolutie te steunen. Het Socialistisch Ziekenfonds steunt deze eis.

Klinische studies: ondoorzichtigheid troef

Studies over geneesmiddelen zijn noodzakelijk om na te gaan of ze werkzaam en veilig zijn. Alleen als alle resultaten van alle studies gepubliceerd worden, kan worden ingeschat wat de échte waarde is van een behandeling. Die informatie heeft de ziekteverzekering nodig om verantwoorde beslissingen te kunnen nemen over terugbetaling.
Maar opdrachtgevers van klinische studies komen hun verplichtingen onvoldoende na. Slechts de helft van de studies voldoet aan de verplichting tot publicatie van de samenvatting van hun resultaten in het Europese register. Bovendien zijn de geldende regels onvoldoende streng. Daardoor zijn de uitgebreide studierapporten slechts heel beperkt publiek beschikbaar.

Test Aankoop, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld,het Vlaams Patiëntenplatform, la Ligue des Usagers des Soins de Services, …  vinden dat overheden de naleving van de verplichtingen van opdrachtgevers van klinische studies moeten monitoren en maatregelen moeten nemen opdat alle resultaten en volledige studierapporten, ook deze uit het verleden, publiek beschikbaar zouden zijn.

De samenleving betaalt twee keer voor geneesmiddelen

Farmaceutische firma’s stellen dat ze hoge prijzen moeten aanrekenen om rendabel te zijn, want onderzoek en ontwikkeling (O&O) van nieuwe geneesmiddelen kosten handenvol geld. Maar de bedrijven geven geen inzage in hun kostenstructuur. Eén ding is zeker: ze betalen niet alles zelf. De maatschappij is een grote sponsor van wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast krijgen farmabedrijven ook heel wat fiscale voordelen. Uit een recente studie blijkt bijvoorbeeld dat bedrijven voor kankergeneesmiddelen hun investeringen in O&O na 5 jaar gerecupereerd hebben. Terwijl in de EU een geneesmiddel gemiddeld 13 jaar beschermd is tegen competitie van generische concurrenten.

VolgensTest Aankoop, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld, het Vlaams Patiëntenplatform, la Ligue des Usagers des Soins de Services, …, moeten overheden farmaceutische firma’s verplichten om hen klaarheid te bieden over de kost voor onderzoek en ontwikkeling van geneesmiddelen. De bedrijven moeten hierin ook duidelijk aangeven welk deel daarvan betaald werd met publieke middelen. Deze informatie zal helpen om een faire prijs af te spreken.

Geheime onderhandelingen

Geheimhoudingsclausules in contracten tussen de overheid en farmaceutische bedrijven zorgen er voor dat de werkelijke prijs die onze overheid voor dure geneesmiddelen betaald veelal onbekend blijft. In ruil voor geheimhouding kunnen kortingen worden toegekend. Door dat systeem van geheime prijskortingen kunnen landen het gevoel hebben dat ze een goede deal sloten, maar is er geen enkele benchmark. Met andere woorden : “het is elk land voor zich”, wat dan ook in het voordeel speelt van bedrijven om hogere prijzen te vragen. Zo betaalden Portugal en Polen in 2017 respectievelijk 3000 en 6000 euro meer per patiënt voor dezelfde hepatitis C behandeling dan Zwitserland. Door een geheimhoudingsclausule valt niet te bepalen of ons land een hogere of een lagere prijs verkreeg.

Test Aankoop, Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld,het Vlaams Patiëntenplatform, la Ligue des Usagers des Services de Santé, …  menen dat de verschillende landen samen komaf moeten maken met de gewoonte om geheime prijskortingen te onderhandelen voor geneesmiddelen. Wanneer de verschillende landen van elkaar weten hoeveel ze werkelijk betalen, kunnen ze elkaars prijzen vergelijken. Dit biedt meer houvast bij de prijsbepaling van nieuwe geneesmiddelen. Daarnaast is alleen op die manier democratische controle mogelijk op de manier waarop ons belastinggeld besteed wordt.