Solidaris wil rouwverlof voor beide ouders  en vraagt een sterretjesweide in elke gemeente

Van de zwangerschappen die medisch werden vastgesteld eindigt ongeveer 13 % in een zwangerschapsverlies. Dat blijkt uit cijfers van ziekenfonds Solidaris. Een maatschappelijk debat en meer openheid over zwangerschapsverlies zijn noodzakelijk, vindt het ziekenfonds. Solidaris roept op om rouwverlof toe te kennen aan ouders die dit meemaken en vraagt dat elke gemeente een sterretjesweide aanlegt

Spreken over een miskraam of zwangerschapsverlies is nog steeds taboe. Nochtans komt het vaker voor dan we denken. Zwangerschapsverlies kan bovendien een grote impact hebben op de vrouw, haar partner en hun omgeving.  

De jongste tijd verschenen geregeld getuigenissen in de media. Ook Solidaris ging praten met vrouwen en koppels die met zwangerschapsverlies werden geconfronteerd. “Iedereen bevestigt dat getuigenissen van wie hetzelfde meemaakte, een grote hulp zijn”, zegt Paul Callewaert, algemeen secretaris Solidaris. “Hoe meer we erover praten, des te sneller het taboe over zwangerschapsverlies doorbroken wordt. Op die manier kan er meer aandacht komen voor rouwverwerking.”  

Om die reden heeft het socialistische ziekenfonds een project opgezet voor de vorming van gespecialiseerde zwangerschapsconsulenten. Die medewerkers volgden een opleiding om vrouwen of koppels die met een zwangerschapsverlies worden geconfronteerd, te ondersteunen. Ze helpen bij de administratieve verplichtingen die bij een zwangerschapsverlies komen kijken en zoeken mee naar noodzakelijke hulp en ondersteuning.   

Bovendien ontwikkelde Solidaris de website www.erkenmij.be. Daarop staat informatie over rouwverwerking. Op de site zijn voorts getuigenissen te vinden van vrouwen en koppels, net zoals tips om herinneringen aan je ongeboren kindje te bewaren en heel wat administratieve informatie. Leden van het ziekenfonds die een zwangerschapsverlies meemaken, krijgen ook een herinneringsboekje waarin ze herinneringen aan hun overleden kindje kunnen bewaren. 

Oproep om rouwverlof toe te kennen aan beide ouders

Wie zijn baby na 26 weken zwangerschap verliest, kan momenteel al een beroep doen op een aantal sociale rechten. Zo heb je dan recht op 10 dagen rouwverlof, maar ook op moederschapsrust en het startbedrag van het Groeipakket.

Voor zwangerschappen van minder dan 26 weken geldt dat recht op rouwverlof echter niet. In dat geval ben je dus afhankelijk van een ziektebriefje. Nochtans heeft een zwangerschapsverlies ook voor de 26ste week een grote impact, zowel op de vrouw als haar partner.

“Op het vlak van de erkenning van zwangerschapsverlies zijn er al symbolische stappen gezet, maar de sociale rechten hinken nog achterop”, zegt Paul Callewaert. “Wij vinden dat aan beide ouders minstens 1 dag rouwverlof moet worden toegekend, ook als je het kindje verliest voor de 26ste week van de zwangerschap. Hierdoor krijgen ouders extra tijd om het verlies te verwerken. In Nieuw-Zeeland krijg je bijvoorbeeld altijd 3 dagen rouwverlof bij een miskraam, ongeacht de duur van de zwangerschap. Door rouwverlof toe te kennen, doorbreken we het taboe en geven we aan dat het oké is om te rouwen voor het verlies van je ongeboren kind.”

Sterretjesweide nodig in elke gemeente

Rouwrituelen zijn heel belangrijk voor de verwerking van een verlies. “Daarom is dat rouwverlof ook zo belangrijk: je geeft de kans aan ouders om hun kindje te begraven of uit te strooien op een sterretjesweide”, benadrukt Paul Callewaert. Een sterretjesweide of -tuin is een koesterplek waar ouders hun kindje kunnen uitstrooien of begraven. Leuven creëerde in 2009 de eerste Europese sterrenweide

Een sterretjesweide of -tuin is helaas slechts terug te vinden in naar schatting 4 op de 10 gemeenten . Solidaris roept gemeenten op om hier snel werk van te maken zodat ouders de kans krijgen om hun overleden kindje te gedenken op een zo’n koesterplek. “Een sterretjesweide in elke gemeente kan helpen om het taboe rond zwangerschapsverlies te doorbreken en de rouwverwerking van ouders te ondersteunen”, zegt Paul Callewaert.

Voor interviews contacteer ons. Lees in de bijlagen alvast het getuigenis van Sarah en Nicola

Perscontact

Katrien De Weirdt | Woordvoerster Solidaris

Roeland Byl | stafmedewerker Solidaris

T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E pers@solidaris.be

Getuigenis

Hoe houden Sarah en Nicola de herinnering aan Norah in leven?

Sarah en Nicola zijn in verwachting van hun 2de kindje. Ze zijn daar erg blij mee. De zwangerschap van hun 1ste kindje, Norah, eindigde niet zoals gehoopt. Tijdens de 3de echo in het ziekenhuis kregen ze slecht nieuws.


“Ik was op dat moment 23 weken zwanger en we gingen op controle bij onze gynaecoloog. Mijn man Nicola was mee. Tijdens de echo keek de dokter plots raar op. Ze was muisstil en zonder veel te zeggen stond ze recht en ging ze een 2de dokter halen. Deze stelde ons de vraag of er genetische aandoeningen waren in de familie”, vertelt Sarah.

“Toch viel onze frank nog niet meteen. Tot de dokter ons vertelde meerdere afwijkingen had waardoor haar levenskwaliteit niet goed zou zijn. Ze had onder meer een open ruggetje, extra tenen en vingers, vocht in de hersenen, een klompvoetje en cystes op de niertjes. We vroegen of er iets mogelijk was, een operatie bijvoorbeeld. Maar dat was niet het geval”, vertelt Nicola.

Het koppel moest een erg moeilijke beslissing nemen. Maar een beslissing die voor hun dochter de beste was. “Mijn wereld stortte compleet in”, zegt Sarah. “Ik voelde op dat moment mijn hart breken”, vult Nicola aan.

Knuffels, kusjes en verhaaltjes

Sarah moest enkele dagen later bevallen van Norah. “Ik was daar eerst heel kwaad over. Ik begreep niet dat ik mijn dochter zo ter wereld moest brengen. We hebben naar andere ziekenhuizen gebeld, maar ook daar vertelden ze dat ik moest bevallen. Omdat we over een bepaalde termijn zaten, 23 weken.”

Een chatgesprek met een andere sterrenmama bracht Sarah op andere gedachten. Sterrenmama’s, sterrenpapa’s of sterrenouders verliezen hun kindje tijdens de zwangerschap of in de weken of maanden na de geboorte. “Deze sterrenmama vertelde me hoe belangrijk het voor haar was geweest om haar kindje te zien, vast te houden en er een verhaaltje aan te kunnen vertellen. Ik besefte plots: ik ga mama worden, waarom zou ik mijn kindje dan niet willen zien? Ik ben 180 graden gedraaid. Ik moest Norah kunnen vasthouden, knuffelen, kusjes geven. En haar een verhaaltje kunnen voorlezen.”

“Op 16 september 2021 werd Norah geboren. We hebben foto’s gemaakt, haar vastgepakt, iets geschreven en voorgelezen. Er was ook een herdenkingsmoment voor haar in het ziekenhuis. Allemaal belangrijke elementen bij de start van ons verwerkingsproces”, vult Nicola aan.

Herinneringen van Norah bewaren, ophalen en delen vinden Sarah en Nicola heel erg belangrijk. “Tijdens de 3de echo, toen we het slechte nieuws kregen, nam ik met mijn smartphone het geluid van haar kloppende hartje op. Ik vond dat zo belangrijk. En op sommige momenten luister ik er nog naar”, vertelt Sarah.

Haar kleine handjes en voetjes en hoe klein ze was: dat herinneren Sarah en Nicola zich nog goed. Boven De Wolken (vzw die ouders van doodgeboren baby’s met een gratis fotosessie een tastbare herinnering biedt) maakte foto’s van de kleine Norah. “Deze foto’s zijn van onschatbare waarde. We hebben ook wel foto’s genomen met onze smartphone, maar die zijn toch niet hetzelfde.”

“Van in de slaapkamer tot in de living: overal staan foto’s van onze dochter. In huis gaat ze overal met ons mee, maar ook daarbuiten. Zo hebben we allebei een juweel waarin de as van onze dochter zit. Sarah heeft een halsketting, ik heb een armbandje”, gaat Nicola verder.

Tastbare herinneringen na zwangerschapsverlies verlichten de pijn

Het koppel liet ook tatoeages zetten ter nagedachtenis van hun dochter. Bij mama Sarah staat de naam van hun dochter op haar arm. Samen met een sterretje en de geboortebloem van de maand september.
Papa Nicola draagt de voetjes van Norah op zijn binnenarm. De geboortebloem van september staat op zijn been. Ook het koesterbandje liet hij tatoeëren. Sarah draagt het echte armbandje.


“Een koesterarmbandje krijg je van het Berrefonds (vzw die ouders ondersteunt bij zwangerschapsverlies) in het ziekenhuis. Het zit in een koesterkoffer met nog meer spulletjes. Denk aan een beertje, armbandjes, een fotoalbum, zaadjes van vergeet-mij-nietjes, gips om een afdruk van haar voetje te maken en de contacten van het fonds. Dat was superbelangrijk voor ons. Zo konden we tastbare herinneringen maken.”

“Als we het moeilijk hebben, kijken we ernaar of pakken we die zaken vast. Dan denken we met veel liefde aan onze lieve, kleine Norah. Ook al is ze niet bij ons geweest zoals we wilden, toch zijn we zo trots op haar. Ze is en blijft altijd ons 1ste kindje. Dat verandert nooit.”

Achtergrond

1 op de 4 zwangerschappen eindigt in zwangerschapsverlies

Zwangerschapsverlies komt helaas vaker voor dan we denken. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 26 % van alle zwangerschappen eindigt in zwangerschapsverlies[1]. Heel wat van deze zwangerschapsverliezen treden op in de eerste weken na de positieve zwangerschapstest, waardoor ze vaak niet worden geregistreerd.

Bij zwangerschappen die opgevolgd worden bij een gynaecoloog, eindigt meer dan 1 op de 10 zwangerschappen in het verlies van het kindje. Dat blijkt ook uit cijfers van Solidaris. Van alle zwangerschappen die door middel van een echo bevestigd werden bij een gynaecoloog, bleven er in 2020 in totaal 12,8 % zonder een bevalling. Voorts blijkt uit de cijfers dat het risico op zwangerschapsverlies toeneemt met de leeftijd van de vrouw.

leeftijdscategoriegeen bevallingbevallingTotaal% zwangerschapsverlies
20-244312667309813.9%
25-299007871877110.3%
30-34112091111023110.9%
35-398234843566614.5%
40-445451496204126.7%

[1] Dugas C, Slane VH. Miscarriage. 2022 Jun 27. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 30422585.