Studiedag | ADHD bij kinderen: nieuwe inzichten, betere zorg
Solidaris organiseerde 23 mei 2025 een studiedag over het behandelen van ADHD bij kinderen met diagnose of op een wachtlijst.
Je kreeg een overzicht van de huidige richtlijnen, de laatste wetenschappelijke inzichten en vernieuwende expertsessies over het behandelen van ADHD bij kinderen met, maar vooral ook zonder medicatie.
“ADHD behandelen gaat verder dan een pilletje. Bovendien werkt niet alle medicatie voor elk kind en is een terugbetaling krijgen niet evident. Een grote financiële belasting voor gezinnen met soms meerdere kinderen met ADHD-problematiek. Ondersteuning zonder medicatie zoals psycho-educatie en oudertrainingen zouden toegankelijker moeten zijn en worden. Maak een multidisciplinaire behandeling bereikbaar voor iedereen.” geeft een respondent aan in de Solidaris-bevraging van arts-specialisten met ADHD-expertise in 2024.
Een samenvatting van de dag
ADHD als een continuüm dat komt en gaat
Marina Danckaerts – diensthoofd kinder- en jeugdpsychiatrie (UPC KU Leuven), hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie (KU Leuven) en drijvende kracht achter het Zorgpad ADHD bracht de stelling ‘ADHD als een continuüm dat komt en gaat’.
De huidige diagnostiek en behandeling is te weinig afgestemd op het feit dat ADHD-kenmerken niet altijd even sterk naar boven komen op verschillende momenten in het leven. Een evidence-based aanpak van ADHD zou standaard moeten zijn waarin een geijkte diagnostiek en behandeling de voorwaarden zijn. Ze pleitte voor gradaties in behandeling zoals een toegankelijke ouder- en leerkrachttraining en een degelijke titrage van toegankelijke medicatie.
Bekijk de presentatie ‘Diagnose en behandeling temidden de controverse’
Armoede als een belemmerende factor bij het aanpakken van ADHD
“Het heeft weinig zin om ouders aan te raden om kasten met spullen te labelen, als er geen kasten zijn.”
Greet Op De Beeck van armoede-consultancy organisatie CEDES nam de deelnemers mee in de leefwereld van gezinnen in armoede mét ADHD binnen het gezin , waar ADHD nog complexer wordt door dagelijkse uitdagingen. Haar sessie gaf zorgverleners meer inzicht in wat er speelt achter de voordeur en de nood aan aangepaste adviezen. Want het heeft weinig zin om ouders aan te raden om kasten met spullen te labelen, als er geen kasten zijn.
Mensen in (kans)armoede ervaren ontelbare drempels. Niet alleen financiële maar ook schaamte en angst om veroordeeld te worden, taal, geen babysit, vervoer, ongepaste kleding … Die drempels veroorzaken langdurige stress waardoor mensen in een soort tunnelvisie terechtkomen en geen oplossingen meer kúnnen zien.
Drempels naar je dienstverlening wegwerken of verlagen neemt al een deel van de stress weg en creëert meer cognitieve bandbreedte waardoor kansarme ouders iets meer mentale ruimte en energie krijgen om vrijer over de ADHD van hun kind te reflecteren en het bestaande ondersteuningsaanbod te leren kennen en er op in te gaan. Een oproep om kritisch en zonder de middenklasse bril naar ons zorgaanbod te kijken en drempels te verlagen.
Bekijk de presentatie: ‘Een duik in de leefwereld van gezinnen in armoede mét ADHD in gezin’
CEDES is een educatieve organisatie die steden, gemeenten en organisaties ondersteunt om betere antwoorden te vinden op de uitdagingen van armoede en diversiteit. In opdracht van Solidaris namen zij diepte-interviews af van kwetsbare ouders met een kind met (een vermoeden van) ADHD.
Het belang van contextaanpassingen en oudertraining, en dat die niet lang hoeft te zijn
Tycho Dekkers – senior onderzoeker en GZ-psycholoog verbonden aan het Universitair Medisch Centrum Groningen/Accare.
De huidige kijk op ADHD gaat uit van de gedachte dat het individuele kind, of diens brein, vooral verantwoordelijk is voor het ADHD-gedrag. Krijgen contextuele factoren, zoals gezinssituaties en omgevingsfactoren de juiste aandacht?
Dekkers hekelt dat de verantwoordelijkheid vooral bij het kind lijkt te liggen, dat het kind het gevoel krijgt dat het zelf verantwoordelijk is voor de problemen, terwijl de context te veel buitenspel blijft. Nochtans reduceren goede op de context gerichte behandelingen de behoefte aan medicatie én kost het op termijn minder.
Dekkers wees daarom op het belang van contextaanpassingen en oudertraining, liefst nog voor een diagnosetraject . Oudertraining leidt tot inzicht in ADHD, positiever opvoedgedrag, een betere relatie met het kind, groter gevoel van competentie en minder stress. Kinderen vertonen minder ADHD-kenmerken en gedragsproblemen. Zelfs een korte, eenvoudige oudertraining heeft verrassend genoeg evenveel effect, ook op lange termijn, als een langer programma. Bovendien haken er minder mensen af.
Bekijk de presentatie ‘Omgevingsinterventies bij ADHD: It’s not just the child’
Welke rol kan ergotherapie spelen bij kinderen met ADHD?
Ergotherapie om omgevingsaanpassingen naar de specifieke context te vertalen | Marieke Coussens – ergotherapeute, docent Artevelde Hogeschool en professor UGent.
Kinderen met (een vermoeden van) ADHD kunnen niet altijd op steun rekenen. Deze soms verborgen aandoening stuit op weinig begrip en leidt soms tot isolatie. Hun omgeving kan het verschil maken. Marieke Coussens – ergotherapeute, docent Artevelde Hogeschool en professor UGent brak een lans voor ergotherapie bij ADHD.
Ergotherapie wordt niet standaard ingezet bij de aanpak van ADHD bij kinderen. Ergotherapie kan beschouwd worden als een concrete vertaling van oudertraining. Ergotherapie is evidence based en kan efficiënt zijn bij moeilijkheden in het dagelijks leven en functioneren, op school, spel, hobby of vrije tijd, rust en slaap en sociale participatie. Een waardevolle aanvulling dus in de aanpak van ADHD.
De rol van de huisarts bij ADHD
Greet Herssens – directeur van expertisecentrum ZitStil.
Als huisarts en vertrouwenspersoon ben je vaak een belangrijk (en eerste) aanspreekpunt bij kinderen met (een vermoeden van) ADHD. Ze gaf heldere handvaten op basis van de huidige richtlijnen: wat zijn typische aanmeldingsklachten, wanneer verwijs je door, en welke behandelingen werken écht?
Als huisarts kan je alvast medische zaken uitsluiten (zoals gehoorproblemen, neurologische problemen …) en screenen aan de hand van vragenlijsten. Voor diagnostiek zelf verwijs je door naar een kinderpsychiater of kinderneuroloog. Voor hulp tijdens de wachttijd kan je doorverwijzen naar een gespecialiseerde psycholoog of ergotherapeut. Want ook zonder diagnose is al heel wat mogelijk om het leven van kinderen met een vermoeden van ADHD en hun omgeving minder moeilijk te maken. Alle richtlijnen vind je op www.adhd-traject.be.
Bekijk de presentatie ‘ADHD : Wat je als huisarts moet weten’
Praktisch
Vragen over deze studiedag? Mail naar symposium@solidaris.be.