Meest geschikte ADHD-behandeling niet altijd terugbetaald

Terugbetalingskader ADHD is aan modernisering toe

De helft van de psychiaters zegt vaak de meest geschikte ADHD-behandeling niet te kunnen voorschrijven. Dat blijkt uit een bevraging die Solidaris en Centrum ZitStil bij de Vlaamse kinderpsychiaters en pediaters heeft afgenomen. Ze zeggen voorts dat de bredere terugbetaling van geneesmiddelen nodig is en vragen terugbetaling voor niet-medicamenteuze behandelingen. Daarom pleit Solidaris voor de uitbouw van een ADHD-zorgtraject.

Psychiaters die ADHD behandelen, vinden het bestaande terugbetalingskader voor ADHD te star. Dat valt te besluiten uit een bevraging die we in samenwerking met Centrum ZitStil, het kennis- en expertisecentrum ADHD, hebben gedaan.

We stuurden de bevraging vanuit het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen van artsen-specialisten (VBS) naar 555 psychiaters. Met108 volledig ingevulde vragenlijsten, was de responsgraad goed.

Terugbetalingskader te star

De meerderheid van de psychiaters in de bevraging geeft aan dat ze in de huidige terugbetalingsregeling niet de meest geschikte ADHD-medicatie kunnen voorschrijven. Bijna 1 op de 2 zegt vaak tot heel vaak in die situatie te zitten.

Er zijn diverse vormen van ADHD. Een behandeling die voor iedereen werkt, bestaat niet. De bekendste remedie is methylfenidaat, in de volksmond beter bekend als rilatine. Daarvan zijn kortwerkende en langwerkende varianten beschikbaar.

Bijna 1 op de 2 van de bevraagde psychiaters geeft aan vaak (28%) tot heel vaak (16%) twee verschillende vormen van methylfenidaat met elkaar te combineren. In die situatie is er slechts terugbetaling voor een van beide. Heel wat artsen benadrukken in de bevraging dat één vorm van methylfenidaat niet volstaat. Een minderheid vult de behandeling met methylfenidaat aan door een ander type ADHD-medicatie voor te schrijven. Dat gebeurt met guanfacine (11%), atomoxetine (15%) of lisdexamfetamine (19%).

Betaalbaarheid kan beter

De meerderheid (79%) van de bevraagde artsen zegt bovendien dat de kostprijs van een behandeling vaak tot heel vaak een impact heeft op de keuze van de ADHD-medicatie. Zo geeft de helft van hen aan dat een therapie met niet-terugbetaalde ADHD-medicatie vaak (38%) tot heel vaak (15%) niet opgestart wordt, of gestopt wordt om financiële redenen.

Wie ouder is dan 18 jaar krijgt ADHD-medicatie niet terugbetaald. En dat is volgens de bevraagde artsen een tekortkoming van het terugbetalingsbeleid, omdat in meer dan de helft van de gevallen ADHD ook doorwerkt op jongvolwassen leeftijd. Bijna alle bevraagde artsen (94%) vinden daarom dat terugbetaling van methylfenidaat voor mensen met ADHD die ouder zijn dan 18 jaar nodig is.

Onlogisch is voorts dat momenteel het goedkoopste methylfenidaat op de markt, Medikinet, in ons land niet wordt terugbetaald. Medikinet is bovendien niet enkel het goedkoopste methylfenidaat, het is ook verkrijgbaar in meer verschillende doseringen.

Niet-medicamenteuze behandelingen

Niet-medicamenteuze behandelingen zijn meestal duur en eerder schaars. Er is bovendien geen duidelijk terugbetalingskader. De meerderheid van de psychiaters denkt dat ze wellicht minder geneesmiddelen zouden voorschrijven als niet-medicamenteuze therapieën terugbetaald zouden worden.

Toch schrijven ze nu al niet-medicamenteuze therapieën voor. Het vaakst gaat het om psycho-educatie over ADHD zelf (90%). Ook psycho-educatie over de medicatie (72%), oudertraining (67%), vaardigheidstrainingen (63%), psycho-educatie op school (58%) en cognitieve gedragstherapie (48%) worden vaak voorgeschreven.

Nood aan ADHD-zorgtraject

Solidaris pleit voor een gestructureerd zorgtraject voor ADHD. Een brede en multidisciplinaire aanpak zou toelaten om de zorg voor mensen met ADHD te verbeteren. Om tot een geïntegreerde aanpak te komen, houdt zo’n ADHD-zorgtraject best rekening met een aantal aanbevelingen:

  1. Voorzie in een multidisciplinaire ‘terugbetalingskorf’ voor de behandeling van ADHD. Zowel diverse soorten ADHD-medicatie als niet-medicamenteuze behandelingen komen daarbij voor terugbetaling in aanmerking. Vergoed ook de diagnostische testen die noodzakelijk en evidence-based zijn. Op die manier krijgt elke patiënt met ADHD een behandeling op maat.
  2. Het spreekt voor zich dat er in die terugbetalingskorf vergoeding voor de behandeling van alle vormen van ADHD moet zijn.
  3. Vergroot het aanbod van kinderpsychiaters en psychologen met ADHD-expertise in de eerstelijnspsychologische zorg. Dat maakt tijdige diagnoses en het opstarten van therapie binnen een redelijke termijn mogelijk.
  4. Stimuleer en ondersteun bijkomend onderzoek naar het gebruik van ADHD-medicatie buiten de huidige leeftijdsgrenzen. Nu zijn dat 6 jaar als ondergrens en 18 jaar als bovengrens. Er moet ook werk worden gemaakt van transitiezorg: meer dan de helft van de mensen met ADHD heeft nog klachten als jongvolwassene. Anderen worden pas op volwassen leeftijd met ADHD gediagnosticeerd.
  5. Ga in gesprek met bepaalde farmaceutische bedrijven over het indienen van een terugbetalingsaanvraag. Op die manier wordt een efficiënte behandeling mogelijk.

Zegt Paul Callewaert, algemeen secretaris van Solidaris: “We zijn overtuigd dat een ADHD-zorgtraject voor een betere behandeling en een geoptimaliseerd gebruik van ADHD-medicatie kan zorgen. Nu wordt het voorschrift soms afgestemd op het budget, niet op de noden van de patiënt. Kinderen die nu terugbetaalde ADHD-medicatie nemen, zouden dan een betere toegang tot niet-medicamenteuze behandelingen krijgen. En voor wie nu al ADHD-medicatie neemt zonder terugbetaling, zal zo’n zorgtraject een betere vergoeding maar ook een betere opvolging betekenen.”

Extra’s

• Lees de volledige studie als PDF

De rondvraag van Solidaris en ZitStil

• Op 28 november 2023 verstuurd vanuit het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen van Artsen-Specialisten (VBS) naar 555 psychiaters, neurologen en pediaters.
• Op 4 januari 2024 werd de bevraging afgesloten.
• 108 artsen vulden de bevraging in, wat overeenkomt met een responsgraad van 20%

Perscontact

Katrien De Weirdt | Woordvoerster Solidaris
Roeland Byl | Stafmedewerker Pers
T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E pers@solidaris.be