Primeur: Socialistische Mutualiteiten laten 700.000 leden online stemmen

De Socialistische Mutualiteiten organiseren in 2022 een van de grootste online verkiezingen tot nog toe. Dat doen ze om hun algemene vergaderingen democratisch te verkiezen. 700 000 leden kunnen hun stem voor het eerst online uitbrengen. Het ziekenfonds wil zo vinger aan de pols houden en zijn leden betrekken bij het reilen en zeilen van de organisatie.

Nog nooit zoveel kandidaten

Om hun algemene vergadering samen te stellen, moeten alle ziekenfondsen sinds 1992 om de 6 jaar verkiezingen organiseren. De algemene vergadering kiest op zijn beurt de raad van bestuur. Samen houden ze toezicht op de directie en beslissen ze over de diensten en voordelen die het ziekenfonds aanbiedt aan zijn leden. “In de plaats van aandeelhouders bestaat ons bestuur uit gewone leden, democratisch gekozen door onze leden”, klinkt het.

“Elk ziekenfonds is wettelijk verplicht zijn leden te informeren over hoe ze zich kandidaat stellen”, vertelt Paul Callewaert, algemeen secretaris van de Socialistische Mutualiteiten. “Maar het is nog iets anders om echt te zeggen: dit is een open huis, stel je kandidaat en neem plaats in ons bestuur. Dat hebben wij nu gedaan, en met resultaat.”

“We hebben onze leden heel breed opgeroepen om zich kandidaat te stellen. Voor onze 4 Vlaamse ziekenfondsen ontvingen we maar liefst 508 geldige kandidaturen. Dat zijn genoeg kandidaten om in elke provincie verkiezingen te organiseren.”

770.000 leden mogen stem uitbrengen

Begin maart ontvangen alle stemgerechtigde leden een oproeping per e-mail of met de post. Het gaat om naar schatting 770.000 stemgerechtigde leden. Gedurende een periode van 7 weken kunnen ze hun stem uitbrengen op een beveiligd online platform. “We willen de drempel om deel te nemen zo klein mogelijk maken”, zegt Callewaert. Voor wie niet digitaal vaardig is worden alternatieven aangeboden.

Nieuwsgierige blikken uit Duitsland

Bij deze verkiezingen wordt er voor het eerst online gestemd. Een primeur waar men zelfs in Duitsland met spanning naar uitkijkt. Het ziekenfonds sprak met collega’s in Berlijn om ervaringen uit te wisselen. De Duitse mutualiteiten organiseren sinds 1953 om de 6 jaar ‘Sozialwahlen’ waarin leden kiezen wie hen vertegenwoordigt in het bestuur van hun ‘Krankenkasse’. Dat gebeurde oorspronkelijk in kieskantoren en later met de post. Bij de volgende verkiezing in 2023 wordt er ook voor het eerst online gestemd. Naar schatting 20 miljoen mensen zullen hun stem uitbrengen, waarmee dit de 3de grootste verkiezing van Duitsland zal zijn (na de federale en Europese verkiezingen) en mogelijk de grootste online verkiezing in de Europese Unie tot nog toe. “Omdat wij ze een jaartje voor zijn, kijken ze in Duitsland met veel interesse naar ons. Ze hopen te leren van onze ervaringen met deze 1ste online verkiezing”, vertelt Callewaert.

Download het persbericht (.pdf)


Vinger aan de pols

Om nog meer de vinger aan de pols te houden hebben de Socialistische Mutualiteiten het afgelopen najaar hun leden bevraagd. “Als ziekenfonds staan we dicht bij de mensen en weten we wat er leeft”, zegt Callewaert. “Met deze online enquête wilden we nog een stapje verder gaan: hoe kijken onze leden naar de sociale zekerheid, naar de ziekenfondsen en naar de toekomst van onze gezondheidszorg? We kregen bijna 8000 antwoorden, een schat aan informatie.”

Uit de bevraging blijkt al snel wat de grote uitdagingen zijn voor de toekomst. De leden van de socialistische ziekenfondsen liggen wakker van de toenemende ongelijkheid (55 %), de kostprijs van de sociale zekerheid (47 %) en de gevolgen van de klimaatopwarming (33 %). Daarna volgen uitdagingen als vergrijzing (30 %), problemen met mentale gezondheid (28 %), nieuwe ziektes zoals COVID-19 (25 %) en werkbaar werk (25 %). Diversiteit in de samenleving wordt slechts door 7 procent als een uitdaging ervaren.

Het ziekenfonds legde de respondenten ook een aantal stellingen voor. Moet de huisarts altijd gratis zijn, bijvoorbeeld? 57 procent vindt van wel, 20 procent niet. Verder vindt de Vlaming dat wie ziek is een waardig vervangingsinkomen moet krijgen (93 %) en dat de pensioenen in ons land te laag zijn (87 %).

Over hun ziekenfonds zijn de leden erg positief. Gevraagd om hun ziekenfonds te omschrijven, kiest men vooral voor ‘voor iedereen’ (42 %), ‘behulpzaam’ (41 %) en ‘betrouwbaar’ (41 %).


Achtergrondinformatie

Geschiedenis

Sinds de wet op de ziekenfondsen van 6 augustus 1990 moet elke mutualiteit zijn algemene vergadering laten verkiezen door de leden. In 1992 werden voor het eerst mutualistische verkiezingen op poten gezet. Sindsdien vonden nog maar zelden verkiezingen plaats, omdat er minder kandidaten waren dan beschikbare mandaten. Hoe groter het ledenbestand, hoe meer mandaten er ingevuld moeten worden, en het is niet altijd makkelijk om voldoende kandidaten te vinden. Als er minder kandidaten zijn dan mandaten, dan zijn ze automatisch verkozen.

Dat de ziekenfondsen verkiezingen organiseren, is zo gek niet. “Democratie van onderuit zit in ons DNA”, zegt ook Paul Callewaert. “Mutualiteiten zijn ontstaan door gewone werkmensen die zich verenigden. Ze waren niet uit op winst, maar wilden steun verzekeren voor wie die nodig had.”

De Belgische mutualiteiten zijn ontstaan uit bijstandskassen die in de 19de eeuw werden opgericht door arbeiders om mekaar te verzekeren bij ziekte of een ongeval. De 1ste socialistische mutualiteit dateert uit 1869, de 1ste federatie – het Gentse Bond Moyson – uit 1887. In 1913 verenigden de socialistische federaties zich tot het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (NVSM). Veel van de taken die de ziekenfondsen vandaag vervullen werden vastgelegd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog.

Mutualistische verkiezingen 2022: praktisch

In 2022 krijgen meer dan 770.000 leden van Bond Moyson West-Vlaanderen, Bond Moyson Oost-Vlaanderen, De VoorZorg Antwerpen en De Voorzorg Limburg de kans om de algemene vergadering van hun ziekenfonds te kiezen.

Je bent stemgerechtigd als je titularis of persoon ten laste bent en je meerderjarig of ontvoogd bent. Wie in een kiesomschrijving woont waar er verkiezingen worden georganiseerd, wordt uitgenodigd om te stemmen. Dat is het geval in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg en het merendeel van Antwerpen. In de provincie Antwerpen waren er in een aantal kiesomschrijvingen minder kandidaten dan mandaten, en worden deze kandidaten automatisch aangesteld zonder verkiezing.

Leden worden vanaf 28 februari uitgenodigd om te stemmen. Staat je e-mailadres in je ziekenfondsdossier? Dan ontvang je een e-mail en kan je elektronisch stemmen. Wie geen e-mailadres heeft, ontvangt een stemoproep met de post.