Solidars evalueert maatregelen langdurig zieken
“Belangrijk dat alle actoren hun verantwoordelijkheid nemen”
Aan de vooravond van drie stakingsdagen bereikte de federale regering een akkoord over een
begrotingssanering van bijna 9,2 miljard euro. Een van de sleutelelementen in het besparingsplan
draait om het verminderen van de langdurig zieken. Een strengere aanpak moet 1,9 miljard euro
opleveren. “Het is belangrijk dat alle actoren mee in het bad wordt getrokken en hun
verantwoordelijkheid opnemen”, reageert Paul Callewaert, algemeen secretaris Solidaris.
Geen pensioenmalus voor zieken
De regering heeft de pensioenmalus voor ziekteperiodes, die in eerdere pensioenplannen van Arizona
stond, geschrapt. Ziekteperiodes zullen dus meetellen voor de pensioenopbouw.
“We zijn tevreden dat onze vraag om zieken niet dubbel te straffen is gehoord”, zegt Callewaert.
“Wie ziek is minder gunstige pensioenvoorwaarden toekennen, was gewoon onrechtvaardig. Je kunt
langdurig zieken niet gebruiken om de kosten van de pensioenen te drukken.”
Iedereen mee verantwoordelijk
Volgens voorspellingen van het Monitoringcomité zou het aantal langdurig zieken tegen 2029 oplopen
tot 688.000. De regering neemt zich voor om dat aantal met 100.000 te verminderen. Ze neemt
daarvoor een combinatie van maatregelen voor een betere opvolging en begeleiding.
We ondersteunen het beleid dat naast patiënten en ziekenfondsen, nu ook werkgevers en
behandelend artsen op hun verantwoordelijkheid wijst. Iedereen moet een steentje bijdragen in de
opvolging en begeleiding van het stijgend aantal langdurig zieken.
“Als ziekenfonds zullen we onze rol in het uitgewerkte beleid opnemen”, zegt Callewaert: “Wij
zullen controleren, maar vooral ook begeleiden waar dat nodig en mogelijk is. Wie ziek is, heeft
recht op voldoende sociale bescherming, maar we zien ook kansen in het aanklampend beleid van de
regering. Langdurig zieken die kunnen, willen we sneller aan het werk helpen dan voorheen. We
willen inzetten op mensen beter naar werk te begeleiden. Op die manier kunnen de beschikbare
middelen optimaal worden ingezet.”
Verplichte consultatie
Een attest voor arbeidsongeschiktheid zal vanaf 2026 nog slechts één jaar geldig zijn. Iemand die
langdurig ziek is, zal zich dus minstens 1 keer per jaar moeten laten controleren door een arts.
Hoewel die verplichte consultatie bij behandelende artsen extra druk op de eerstelijnszorg kan
veroorzaken, vermoeden we dat de impact zal meevallen. Cijfers van Solidaris tonen aan dat meer
dan 90% van de langdurig zieken nu al 1 keer per jaar een arts ziet. De basis voor die verplichte
consultatie vindt al plaats voor een overgrote meerderheid van de doelgroep. .
“We vinden het wel belangrijk dat behandelend artsen meer worden betrokken in het terug-naar-werkverhaal. Die verplichte consultatie kan de aanzet zijn voor meer communicatie tussen de
preventieartsen, behandelende artsen en adviserende artsen”, aldus Callewaert.
Toch houdt de koppeling van de verplichte consultatie aan een eventuele stopzetting van de ziekte-uitkering risico’s in. Naargelang de toepassing ervan zullen we ons schrap zetten. “We vragen
daarom aandacht voor een juiste inschatting van de effecten van deze sanctie”, zegt Callewaert.
“Dat de uitkering wegvalt als de consultatie niet plaatsvindt, moeten we maximaal zien te
voorkomen. De realiteit is dat het dikwijls om kwetsbare mensen gaat die hun weg in de
administratieve mallemolen niet altijd en direct vinden. Dat moeten we opvangen. Aan de ene kant
door preventief de sanctie uit te sluiten voor gevallen van overmacht. Ik denk bijvoorbeeld aan
ernstige ziekte, schaarste van het aanbod van artsen of eventuele ziekenhuisopname waardoor de
consultatie niet tijdig kon plaatsvinden. Aan de andere kant door artsen te helpen deze patiënten te
identificeren en ervoor te zorgen dat ze tijdens het opvolgingsraadpleging een signaal krijgen zodat
ze voor het betreffende arbeidsongeschiktheidsattest kunnen zorgen en zo een sanctie wordt
vermeden.”
Financiële prikkel voor werkgevers
Alle actoren hun bijdrage laten leveren en met elkaar laten samenwerken om het aantal langdurig
zieken te verminderen, blijft hoe dan ook een ambitieuze opdracht. Om het beleid te laten werken,
zullen ook werkgevers meer inspanningen moeten leveren.
Tot op heden betaalt een werkgever nog 4 weken lang een volledig loon uit. Nadien vallen zieke
werknemers terug op een uitkering van het ziekenfonds. Bedrijven met meer dan 50 werknemers
zullen nu na die eerste weken nog 4 maanden lang 30% van de ziekte-uitkering voor hun rekening
moeten nemen.
“We vinden het een goede zaak dat werkgevers er met een financiële prikkel toe worden aangezet
om de zieke werknemer niet af te schrijven. Langer financieel mee verantwoordelijk blijven voor het
loon, maakt ze wellicht nauwer betrokken bij de re-integratie van een zieke werknemer”, aldus
Callewaert.
Werkbaar werk “in all policies”
Een belangrijke drijfveer voor de toename van het aantal langdurig zieken is de nood aan werkbaar
werk. Ook daar komt aandacht voor.
Een aanzet zit in de solidariteitsbijdrage: werkgevers die geen werk maken van preventie of niet
inzetten op re-integratie zullen meer moeten bijdragen. Ons voorstel is vooral dat werkgevers die
voor langdurig zieken die het werk zouden kunnen hervatten, niet ingaan op de aanpassing van de
arbeidsomstandigheden waarvoor een financiering is voorzien, daar financieel moeten op
aangesproken worden.
We vragen daarnaast dan ook dat de minister van Arbeid werkbaar werk op de agenda houdt. Het
werk moet meer op maat van de mens, niet omgekeerd. Voor een goede gezondheid is het belangrijk
dat werknemers beschermd zijn tegen uitwassen van de arbeidsmarkt.
Een verantwoordelijke samenleving kiest ook voor preventie en zorg om het aantal langdurig zieken
aan te pakken. Solidaris pleit daarom voor:
- Het stopzetten van maatregelen die mensen ziek maken. Denk bijvoorbeeld aan te ver
doorgedreven flexibilisering en avondarbeid. - Investeringen in re-integratie op mensenmaat. Dat wil zeggen met voldoende tijd,
multidisciplinaire teams, met trajecten op maat en in samenspraak met patiënt, arts en
ziekenfonds. - Een structurele verbetering van arbeidsomstandigheden. Dat geldt vooral voor de zware
beroepen en de sectoren met veel langdurig zieken. We moeten daarbij oorzaken
identificeren en ze aanpakken. - Een herziening van de eindeloopbaan. Voor sommige beroepen is werken tot 67 jaar gewoon
onmogelijk. Voor deze werknemers moeten er naast ruimte voor aangepaste
uitstapregelingen, ook duidelijke, preventieve maatregelen komen. Het pensioenplan
gebaseerd op 42 werkjaren, wat de facto een verlaging van de pensioenleeftijd inhoudt, is
daarvoor een goed voorbeeld.
Lees het persbericht als PDF
Perscontact
Katrien De Weirdt | Woordvoerster Solidaris
Roeland Byl | Stafmedewerker Pers
T 02 515 05 12 | G 0470 27 58 79 | E pers@solidaris.be