Recht op informatie: hoeveel gaat behandeling kosten?

Er wordt wel eens geopperd dat op gezondheid geen prijs staat. Helaas strookt dat niet helemaal met de realiteit vandaag. Aan de medische behandelingen van patiënten is wel degelijk een prijskaartje verbonden. En dat kan soms zorgen voor verrassingen bij de patiënt. Afhankelijk van een aantal factoren, zoals ereloonsupplementen, kan het bedrag aardig oplopen. Wanneer de patiënt daar voorafgaand dan niet goed over geïnformeerd werd, dan zijn de kosten onverwacht. Dit zorgt voor een wel zeer onaangename verrassing achteraf wanneer men de factuur ontvangt.

Een verwittigd mens is er 2 waard. Meer nog, de wet patiëntenrechten voorziet zelfs dat iedere patiënt een wettelijk verankerd recht heeft op informatie rond de kostprijs van zijn medische behandeling. Naast een aantal andere essentiële zaken is het de plicht van de arts om de patiënt ook voorafgaandelijk in te lichten over de financiële gevolgen van de medische zorgen, zodoende dat deze laatste een vrije en vooral geïnformeerde toestemming kan geven. Het is zelfs een van de voorwaarden om te spreken van een vrije geïnformeerde toestemming.

Het Hof van Cassatie bevestigde in haar arrest van 6 september 2021 dat het initiatief hiervoor bij de artsen en ziekenhuizen ligt. Het is dus niet zo dat van de patiënt verwacht mag worden dat die zelf op zoek moet gaan naar deze informatie. Ziekenhuizen en artsen moeten patiënten zo transparant en volledig mogelijk inlichten. Zo wordt het louter meegeven van een brochure of het verwijzen naar de website niet als afdoende geïnformeerd beschouwd.

Kort samengevat? De patiënt heeft recht om transparante informatie te krijgen rond het financiële aspect van de medische zorgen. Dat betekent dat de arts en het ziekenhuis actief hun rol moeten opnemen en niet alleen de dialoog moeten aangaan met de patiënt vanuit een kostenbewustzijn, maar dat zij er zich ook best van dienen te vergewissen dat de patiënten ook echt begrijpt welke kosten hij mag verwachten – of in ieder geval in welke grootteorde die liggen – en welke implicaties bepaalde keuzes hebben zoals de keuze voor een eenpersoonskamer.

Die transparantie kan er bijvoorbeeld in bestaan om een kostenraming te maken met toepassing van de percentages ereloonsupplementen, om de patiënt te wijzen op eventuele bijkomende kosten, te duiden welk bedrag het persoonlijk aandeel zal uitmaken en wat door het ziekenfonds ten laste genomen wordt. Voor een patiënt is het immers weinig concreet wat ‘150 procent ereloonsupplementen’ nu effectief betekenen. Op welk bedrag dienen zij dit nu juist toe te passen? Aan welk bedrag mogen zij zich verwachten? Veelal is de patiënt zich er niet van bewust dat andere artsen die hen behandelen, zoals een anesthesist die ze niet altijd in persoon zien, die ereloonsupplementen óók mag vragen.

Drempelvrees van de patiënt kan daarbij ook nog eens een bemoeilijkende factor zijn. Precies daarom kan een open dialoog tussen arts en patiënt – met volledige transparantie rond het financiële aspect – alleen maar bijdragen aan het voorkomen of beperken van onverwachte kosten.